kutubhona

Одамлар манфаатларидан бирини бажариб беришни вожиб қиладиган салоҳиятга эга бўлган ҳар қандай кимсанинг шу манфаатни бажариб бергани учун оладиган пули пора бўлади. У ҳеч бир ҳолда иш ҳақи бўлмайди. Зеро иш ҳақи билан пора ўртасидаги фарқ шуки, иш ҳақи бажариб бериш вожиб бўлмаган бир ишни қилиш муқобилига олинади. Пора эса эвазига бировдан ҳеч нарса олмай бажариб бериши вожиб бўлган ишни қилиб бериш муқобилига ва қилиши лозим бўлган ишни қилмаслик муқобилига олинади. Демак пора бир манфаатни бажариб бериш учун бериладиган пул бўлиб, уни олган кимса шу манфаатни бажариб бериши керак бўлади ёки қилиши вожиб бўлган ишни қилмаслик тўғрисидаги манфаатни амалга ошириб бериши керак бўлади. Бу манфаат фойда келтириш бўладими ёки зарарни даф қилиш бўладими, бунинг фарқи йўқ. У ҳақ манфаат бўладими ёки ботил бўладими, бунинг ҳам фарқи йўқ. Порани араб тилида «ришва», пора берувчини «роший», олувчини «мурташий», икковининг ўртасида воситачилик қиладиганни «роиш» дейилади.

Пора очиқ нусус билан ҳаромдир. Аҳмад, Абу Довуд, Термизий, Ибн Можа Абдуллоҳ ибн Амрдан ушбу ҳадисни ривоят қилдилар: Росулуллоҳ с.а.в. дедилар:

«لَعْنَةُ اللَّهِ عَلَى الرَّاشِي وَالْمُرْتَشِي»
«Пора берувчига ва пора олувчига Аллоҳнинг лаънати бўлсин». Аҳмад Савбондан шундай деганини ривоят қилди:

«لَعَنَ رَسُولُ اللَّهِ A الرَّاشِيَ وَالْمُرْتَشِيَ وَالرَّائِشَ يَعْنِي الَّذِي يَمْشِي بَيْنَهُمَا»

«Росулуллоҳ с.а.в. пора берувчини ва пора олувчини ҳамда икковининг ўртасида воситачилик қилган кимсани лаънатладилар». Бу ҳадислар умумий бўлиб, поранинг ҳамма турини ўз ичига олади. Ҳақни талаб қилиш учун бўладими, ботилни талаб қилиш учун бўладими, бирон азиятни даф қилишни ёки бирон манфаатни келтиришни талаб қилиш учун бўладими, зулмни кўтариш учун бўладими ёки зулм қилиш учун бўладими, буларнинг барчаси ҳаромдир. «Пора ҳаромдир. Чунки у ботилни талаб қилиш ва ҳақни зое қилишдир. Агар шундай бўлса у ҳаромдир. Аммо ҳақни талаб қилиш ёки зулмни кўтариш учун бўлса у ҳалолдир» дейиш нотўғри. Чунки бу «поранинг ҳаромлиги бир иллат билан иллатланиб

Поранинг ҳаммаси ҳаром